ضد مه گرفتگی
عامل ضد مه گرفتگی، مواد شیمیایی هستند که از متراکم شدن آب به صورت قطرات کوچک بر روی سطوحی مانند شیشه و تشکیل مه جلوگیری می‌کنند. اولین بار ناسا از مستربچ ضد مه گرفتگی در پروژه Gimini استفاده کرد؛ در طول این پروژه، این ماده شیمیایی به ترکیبی ارتقاء یافت که امروزه بر روی سطوح پلاستیکی و شیشه‌ای، و برای کاربردهای نوری مانند لنز آینه‌های موجود در عینک، لنز دوربین و دوربین دوچشمی، استفاده می‌شود.
عملکر اصلی ماده ضد مه گرفتگی، به حداقل رساندن کشش سطحی و در نتیجه جلوگیری از ایجاد لایه‌های رطوبت بر روی سطح مورد نظر است. فناوری موجود در فرایند تولید ماده ضد مه گرفتگی، استفاده از یک لایه سورفکتانت یا ایجاد یک سطح آبدوست است.
ضد مه
وقتی موتورسوارها کلاه کاسکت می‌پوشند، شیشه، یا پلاستیک، جلوی این کلاه‌ها، به دلیل اختلاف دمایی بین فضای داخلی و بیرونی کلاه، با یک لایه از رطوبت پوشیده می‌شوند. ضد مه، ماده‌ای شیمیایی است که در ساخت تجهیزاتی مثل کلاه کاسکت و با هدف جلوگیری از تشکیل لایه مه مانند، استفاده می‌شود. در کاربردی جالب‌تر، اولین لباس‌های فضایی که فضانوردان ناسا می‌پوشیدند، و در قسمت کلاه آنها، حاوی اولین ترکیبات شیمیایی ضد مه بودند که رطوبت را نه به صورت لایه‌ای، بلکه به صورت قطرات تشکیل شده روی کلاه، مدیریت می‌کردند.
اختلاف دمایی که در بالا به آن اشاره شد، یک معضل بزرگ در فرایند رانندگی است. وقتی از شیشه عقب به بیرون نگاه می‌کنید و قصد حرکت با دنده عقب را دارید، آنچه در یک صبح سرد زمستانی مانع شما می‌شود، لایه‌ای مه یخ زده بر روی شیشه عقب است. ضد مه گرفتگی، ترکیبی شیمیایی است که از تکنولوژی پلیمر برای جلوگیری از تشکیل این لایه مزاحم بر روی شیشه استفاده می‌کند. برای خرید مستربچ کلیک کنید.
ضد بخار
در سال‌های اخیر و با شروع همه‌گیری کرونا، استفاده از ماسک‌ها هم همه‌گیر شد. در این میان، افرادی که از عینک استفاده می‌کنند با مشکلی متفاوت روبرو هستند. وقتی شما ماسک می‌پوشید، و عینک هم بر چشم دارید، بخار حاصل از تنفس شما بر روی لایه داخلی عینک، لایه‌ای نازک از مه تولید می‌کند که دید شما را مختل می‌کند. مواد ضد بخار، خاصیتی دارند که در ساخت برخی از شیشه‌های عینک و به منظور جلوگیری از تشکیل این مه مزاحم، استفاده می‌شوند. ضد بخار، در واقع یک ترکیب شیمایی با پایه پلیمر است که رطوبت سطح را به شکل قطره‌های کوچک، و نه لایه‌ای منسجم و به هم چسبیده، به پایین سطح شیبدار جسم هدایت می‌کند.
چنانکه عنوان شد، مه یا بخار گرفتگی، به دلیل وجود رطوبت و اختلاف دمایی بین جسم و محیط ایجاد می‌شود. مواد ضد مه گرفتگی، خاصیتی آبدوست دارند، به این معنی که آب را به خود جذب می‌کنند و آن را در قالب قطرات متمرکز می‌کنند.
پوشش ضد مه
پوشش ضد مه، لایه نازکی است از یک ماده شیمیایی که بر روی سطوح پلاستیکی و شیشه‌ای کشیده می‌شود و از تشکیل بخار یا مه بر روی جسم ممانعت می‌کند. از موارد زیر بعنوان پوشش ضد مه می‌توان استفاده کرد:
- مواد شیمیایی که تنش سطحی آب را به حداقل می‌رسانند
- شامپو، صابون، یا کرم‌های سر و صورت
- پوشش ضد مه آبدوست که انرژی سطحی اجسام را به حداکثر می‌رسانند
- پلیمرها و بخصوص مستربچ‌های ضدمه
- ژلاتین
- بروکایت، یا همان دی اکسید تیتانیوم که با استفاده از فناوری پرتو فرابنفش به ماده‌ای آبدوست تبدیل می‌شود.
مستربچ ضد مه
به طور ویژه، مستربچ ضد مه یک ترکیب پلیمری است که در بسته‌بندی مواد غذایی و پوشش‌های گلخانه‌ای استفاده می‌شود. این ماده ضد مه گرفتگی، باعث قطره قطره شدن آب بر روی پوشش نایلونی گلخانه می‌شود تا از این طریق نور و گرمای مناسب به گیاهان برسد.
کاربرد ضد بخار و ضد مه
کاربرد ضد بخار و ضد مه زمانی بروز می‌کند که در فصل پاییز از خانه بیرون‌می‌آیید و با شیشه‌های احاط شده با لایه‌ای سفید رنگ و مزاحم مواجه می‌شوید. این لایه مزاحم همان رطوبتی است که به دلیل اختلاف دما بین محیط داخل و خارج ماشین ایجاد شده است.
از جمله دیگر کاربردهای ضد بخار و ضد مه، استفاده از آنها در تولید لباس‌های غواصی است. غواصان ساعات زیادی را در اعماق آب‌ها سپری می‌کنند و کوچکترین نفوذ آب به داخل لباس‌ها میتواند مزاحمت‌های زیادی را برای غواص ایجاد کند. ضد مه گرفتگی را می‌توان در اینجا و برای لیز خوردن آب بر روی لباس غواص استفاده کرد. همچنین، از مواد ضد مه گرفتگی می‌توان در تولید عینک‌های غواصی استفاده کرد. در اعماق غواصان نفس‌های عمیقی می‌کشند و مطمئنا دمایی در پشت عینک آنها ایجاد می‌شود که با دمای آب متفاوت است. ضد مه گرفتگی‌ها، مثل مستربچ ضد مه، در ساخت عینک‌های غواصی بسیار کاربرد دارد. این مواد بر روی لایه بیرونی عینک تعبیه می‌شوند تا از تشکیل مه بر روی آن و مختل کردن دید غواص جلوگیری کنند.
در صنعت خودرو و در ساخت شیشه‌های ماشین، چراغ‌های خودرو و آینه‌ها از تکنولوژی شیمیایی مواد ضد مه گرفتگی استفاده می‌شود. در واقع، فرایند نانو به کمک خودروسازان می‌آید و این امکان را ایجاد می‌کند که در سطوح بسیار نازک بیرونی از تجهیزات ماشین، لایه‌هایی از مواد ضد مه گرفتگی تزریق کنند تا خواص ضد مه و بخار را به این تجهیزات بدهد.
با کمک این تکنولوژی، شیشه‌ها و چراغ‌ها همیشه تمیز هستند و حتی گرد و غبارهای کوچک هم بر روی این سطوح ثابت نمی‌مانند. بخار آب روی سطح شیشه و آینه‌ها و البته چراغ‌ها به صورت لایه‌ای نمی‌ماند، بلکه در قالب قطرات آب لیز می‌خورند. به دلیل خاصیت آبدوستی که این مواد شیمیایی دارند، آب بر روی سطح لیز می‌خورد و هرگز در یک نقطه، و به صورت مه، ثابت نمی‌ماند.